Afyon to miasteczko, w którym prawie każdy podróżnik znajdzie coś dla siebie. Miłośnicy dobrej kuchni zachwycą się lokalną kiełbasą nazywaną sucuk oraz pysznym, słodkim kaymakiem. Poszukiwacze mistycyzmu odkryją tu dawną lożę bractwa wirujących derwiszów oraz piękne, zabytkowe meczety. Zwolennicy aktywnego spędzania czasu z pewnością podejmą wyzwanie zdobycia twierdzy górującej nad miastem, a ci, który wolą błogie lenistwo z radością zanurzą się w termalnych basenach należących do luksusowych hoteli na przedmieściach.

Pełna nazwa miasta brzmi Afyonkarahisar czyli dosłownie Czarna Twierdza Opium, ale dla uproszczenia sprawy będziemy się dalej posługiwać określeniem Afyon, pod którym miasteczko znane było do 2004 roku, kiedy to turecki parlament postanowił nadać mu nowe miano.

Afyon to miasteczko w małym stopniu zmienione przez obecność turystów, którzy trafiają tu czasem w ramach wycieczek objazdowych, lecz zwykle po kilku godzinach ruszają dalej. Sprzyja to bliższemu poznaniu oblicza nieturystycznej Turcji. Jednocześnie należy pamiętać, że jego mieszkańcy są głęboko religijni. Uszanowanie ich wrażliwości przejawia się między innymi odpowiednim strojem. To, co jest strojem codziennym wczasowicza w Alanyi, tutaj będzie raziło jako niestosowne.

Zarys historii

Początki historii Afyonu sięgają czasów hetyckich i związane są z lokalną twierdzą, której najwcześniejsze fragmenty datowane są na II tysiąclecie p.n.e. Od okresu dominacji frygijskiej miasto znane było jako Akroneos, a nazwa ta funkcjonowała w różnych odmianach aż do VIII wieku n.e. Zanim jednak ją zmieniono, miastem rządzili Lidyjczycy, Persowie, Seleucydzi, władcy Pergamonu oraz Rzymianie. W okresie bizantyjskim miasto stało się świadkiem zwycięstwa, jakie odniósł cesarz Leon III nad Arabami, którzy oblegali Akroneos w 740 roku. Właśnie wtedy nadano mu nową nazwę - Nicopolis czyli "Miasto Zwycięstwa".

W 1071 roku pojawili się tu Seldżucy, którzy szybko wprowadzili nowe określenie miasta. Tym razem było to Kara Hisar czyli Czarna Twierdza, oczywiście z powodu wznoszącego się na ciemnej wulkanicznej skale starożytnego zamczyska. Po rozpadzie seldżuckiego Sułtanatu Rumu na początku XIV wieku miasto stało się stolicą jednego z licznych państewek tureckich, założonego przez byłego wezyra o imieniu Sâhib Ata. Jego potomkowie rządzili Afyonem do około 1275 roku, kiedy to tereny te zostały wchłonięte przez rozkwitające w sąsiedztwie państwo rodu Germiyanoğulları.

Do imperium Osmanów Afyon po raz pierwszy został włączony w 1392 roku, ale następnie szybko utracony podczas najazdu Tamerlana w 1402 roku. Ponownie pod kontrolę osmańską dostał się w 1428 roku. Od tego czasu miasto rozkwitało, głównie dzięki produkcji opium. Przez wiele stuleci zamieszkiwała je zarówno ludność turecka, jak i ormiańska.

Po zakończeniu I wojny światowej oraz w czasie wojny turecko-greckiej, toczonej w latach 1919-1922, okolice Afyonu były okupowane kolejno przez wojska francuskie, włoskie i greckie. Po kontrolę turecką miasto wróciło 27 sierpnia 1922 roku, czyli zaraz po zwycięstwie Turków pod pobliskim Dumlupinar.

Aż do lat 60-tych XX wieku Afyon był ważnym ośrodkiem produkcji opium - od którego pochodzi jego nazwa. Z powodu nacisków międzynarodowych zdecydowano się na zaprzestanie tej działalności i obecnie w mieście produkuje się jedynie pochodne opium, w tym morfinę, pod ścisłą państwową kontrolą.

Informacje praktyczne

Noclegi

Planując nocleg w Afyonie staje się przed prostym wyborem - albo komfortowy hotel termalny na obrzeżach miasta, albo prosty hotel miejski w jego centrum. Oczywiście hotele termalne są znacząco droższe od tych miejskich, ale też oferują niezrównanie wyższy poziom. Natomiast zaletą hoteli miejskich jest dogodne położenie, ponieważ można z nich bez problemu zwiedzić Afyon na piechotę.

Większość hoteli termalnych w okolicach Afyonu położonych jest na północny-zachód od miasta, przy drodze D300 do Izmiru lub D650 do Kütahyi. Wśród nich warte uwagi są następujące placówki:

• Ikbal Thermal Hotel & Spa (tel. 00 90 272 252 560) - położony przy trasie do Izmiru, 9 km od Afyonu. Oferuje gościom basen zewnętrzny i wewnętrzny, łaźnię turecką, centrum spa oraz solarium. Ceny za pokój dwuosobowy ze śniadaniem zaczynają się od 70 euro.
• Dundar Thermal Apart Hotel (tel. 00 90 272 252 5121) - 14 km od Afyonu przy drodze na Kütahyę. W tym hotelu do dyspozycji gości są całe wille, wyposażone w prywatną łaźnię z wodą termalną. W każdej willi znajduje się w pełni wyposażona kuchnia, salon oraz sypialnie z miejscem dla 4 osób dorosłych i 2 dzieci. Ceny za wynajem takiej willi zaczynają się od 110 euro.
• Korel Thermal Resort (tel. 00 90 272 252 2222) - tuż przy hotelu Dundar. Na gości czeka aż 5 basenów oraz duże centrum spa. W cenie noclegu zawarte jest śniadanie i obiadokolacja, a koszt pokoju dwuosobowego to minimum 120 euro.

Jeżeli marzycie o wypoczynku w hotelu termalnym, ale dysponujecie budżetem, który nie pozwala na wielkie szaleństwo, to warto wziąć pod uwagę nocleg w miejscowości Gazlıgöl, położonej około 23 km na północ od Afyonu. Przykładowo cena za pokój dwuosobowy w hotelu Yuntas Gazligol Kaplica Isletmesi to zaledwie 15 euro, a w tej placówce również znajdują się baseny oraz łaźnie tureckie. Co więcej, niektóre pokoje wyposażone są w niewielki basen prywatny, napełniany wodą z gorących źródeł.

Hotele miejskie w Afyonie to w większości przypadków tanie, ale podstawowe opcje noclegowe. Pamiętajcie, że wraz z obniżaniem ceny znacznie spada standard placówki:

• Polat Hotel (tel. 00 90 506 469 5737) - działa pod adresem Kadinana Caddesi Ambar Yolu Cumhuriyet Mahallesi No:16. Uwaga - jedyną zaletą tego przybytku jest bliskość centrum Afyonu. To jednen z najtańszych hoteli w mieście, dysponujący dużą ilością pokoi. Jednakże z opinii gości placówki wynika, że nawet niska cena nie usprawiedliwia podłego standardu, wszechobecnego brudu oraz braku łazienki w pokoju. Jeżeli jednak zdecydujecie się na nocleg, to spodziewajcie się zapłacić 30 euro za pokój dwuosobowy bez śniadania.
• Hotel Soydan (tel. 00 90 272 215 2323) - położony przy ulicy Karagözoğlu No: 2, w ścisłym centrum Afyonu. Za nieco wyższą niż w przypadku hotelu Polat cenę (od 35 euro za dwójkę) otrzymuje się bez porównania lepsze warunki noclegowe, czysty pokój, prywatną łazienkę oraz śniadanie w formie bufetu.
• Çakmak Marble Hotel (tel. 00 90 272 214 3300) - przy ulicy Süleyman Gönçer Caddesi No:2. To już prawie luksus - na gości czeka sauna i łaźnia turecka, a pokoje są czyste i dobrze wyposażone. Za pokój dwuosobowy ze śniadaniem trzeba zapłacić co najmniej 65 euro.
• Şehitoğlu Konağı (tel. 00 90 272 214 1313) - pod adresem Yukarıpazar Mh. Kuyulu Sk. No:2-4-6. Zupełnie inna bajka - ten hotel działa w odrestaurowanym domostwie osmańskim i oferuje wspaniale udekorowane pokoje z łazienkami pokrytymi lokalnymi kaflami. Posiada własną restaurację podającą tradycyjne dania z Afyonu, w tym przygotowane na bazie kiełbasy sucuk. Zaskakująca jest korzystna cena noclegu, ponieważ można trafić na pokój dwuosobowy za zaledwie 70 euro.

Kuchnia lokalna

Z Afyonu nie wolno wyjechać bez skosztowania dwóch największych przebojów kulinarnych miasta. Pierwszą z nich jest kajmak (tr. kaymak) czyli specjalna odmiana bardzo gęstej i słodkiej w smaku śmietany. Legendarny smak kajmaku z Afyonu przypisuje się szczególnym warunkom hodowli tamtejszego bydła, które ponoć spożywa pozostałości słomy makowej i nasion maku, z których wytwarza się w tym regionie opium do celów medycznych.

Drugim typowym produktem spożywczym z Afyonu jest sucuk. To pikantna kiełbasa wołowa, która w wielu odmianach znana jest nie tylko w całej Turcji, ale i poza jej granicami. W Afyonie trudno przejść przez centrum bez napotkania specjalistycznych sklepów handlujących sucukiem.

Ponadto będąc w Afyonie warto spróbować etli pide - charakterystycznej dla centralnej Turcji mięsnej wersji pizzy, keşkek - potrawy z gotowanej pszenicy i ciecierzycy z dodatkiem mięsa, ağzaçık - nadziewanego serem lub soczewicą ciasta francuskiego oraz produkowanych lokalnie chałwy i lokum.

Jeżeli hotel, w którym się zatrzymaliście, oferuje śniadania, to zapewne ważnym składnikiem tego posiłku będzie zarówno sucuk, jak i kajmak. Jednak warto poszukać w Afyonie wyspecjalizowanych lokali, które podają pyszne desery na bazie tej śmietany. Najsłynniejszym z nich jest Altınay Şekerleme - cukiernia położona przy ulicy Millet Caddesi, w okolicach tzw. Długiego Targu (tr. Uzun Çarşı) - sprzedająca zarówno desery na bazie kajmaku i inne tradycyjne tureckie słodkości, ale także - kiełbasę sucuk do kompletu.

Przy tej samej ulicy działa restauracja İkbal Lokantası, która szczyci się tym, że karmi klientów od 1922 roku. Specjalnością zakładu jest deser nazywany vişneli ekmek kadayıf, o smaku wiśniowym z dodatkiem kajmaku. Jednak w lokalu można także zjeść pełny obiad, wybierając z długiego menu zupy, potrawki mięsne i kebaby.

W poszukiwaniu tradycyjnej kuchni tureckiej warto wybrać się do restauracji Mihrioğlu Konağı, działającej w odrestaurowanym domostwie z czasów osmańskich, przy ulicy Türbe Caddesi No:12. Lokal specjalizuje się w tzw. kuchni anatolijskiej, a cena za dania główne wynosi od 5 do 15 TL.

Zakupy

W centrum Afyonu znajduje się cała dzielnica targowa, nazywana Uzun Çarşı czyli Długi Targ, położona w okolicach ulicy Basın Caddesi. W całym mieście znajduje się mnóstwo sklepów i stoisk, na których z łatwością można zaopatrzyć się w produkty spożywcze, w tym w te charakterystyczne dla miasta.

Oprócz tradycyjnych sklepów i bazarów w Afyonie można także wybrać się na zakupy do nowoczesnego centrum handlowego. Takich placówek jest w pobliżu miasta kilka, a skupiły się one na zachód od centrum, wzdłuż drogi prowadzącej do Izmiru. Jednym z największych jest Afium, położone na skrzyżowaniu dróg do Izmiru i Kütahyi. Działa w nim ogromny supermarket spożywczo-przemysłowy, wiele sklepów odzieżowych oraz restauracje sieciowe, zarówno zagraniczne, jak i tureckie. Nieco bliżej centrum, również przy drodze na Izmir, działa centrum handlowe Zeyland AVM.