Gołębia Wyspa w Kuşadası

Współrzędne GPS: 37.863561, 27.248196

Położenie w mieście: 

Nie ma chyba miejsca bardziej charakterystycznego dla Kuşadası jak Gołębia Wyspa (tr. Güvercinada). Często nazywana jest przez miejscowych Kale Adasi czyli Wyspa Zamkowa. Stała się ona symbolem miasta i główną atrakcją turystyczną w centrum miasta. Pod koniec 2016 roku zakończono tam trwające prawie dwa lata prace archeologiczno-renowacyjne. Bardzo szybko wyspa stała się miejscem wypoczynku i ucieczki od gwaru miasta dla lokalnej ludności i turystów. Można tu spotkać także wielu wędkarzy i towarzyszące im wszędobylskie koty. Wyspa zachwyca zarówno w dzień jak i w nocy dzięki bardzo dobremu systemowi oświetlenia i podświetleń.

Güvercinada - brama wejściowa

Zarys historii

Pierwsze wzmianki na temat fortyfikacji na wyspie sięgają IX wieku i powstania Tomasza Słowianina skierowanego przeciwko Cesarstwu Bizantyjskiemu. Wybuchło ono w 821 roku, a przyczyną był wprowadzony 6 lat wcześniej zakaz kultu obrazów. Jeden z dowódców Tomasza Słowianina zwany Zachariaszem został schwytany przez wojska bizantyjskie i uwięziony na ufortyfikowanej wyspie nazywanej Phygela. Ze źródeł można więc wnioskować, że Phygela posiadała w tamtych czasach duże znaczenie jako ufortyfikowana baza marynarki wojennej. Jednocześnie potwierdza ona identyfikację Phygeli z Kuşadası: to jedyne miejsce w okolicach Efezu posiadające wyspę położoną tuż przy brzegu, na której do dzisiaj zachowała się forteca z tamtych czasów, była to właśnie dzisiejsza Güvercinada.

Güvercinada - park

Wewnętrzna część twierdzy zbudowana była pierwotnie w czasach bizantyjskich. Miała ona chronić miasto przed atakami od strony morza. Ponieważ fortecę często atakowali piraci, bywa nazywana Pirackim Zamkiem. Na mocy traktatu zawartego w 1261 roku pomiędzy Cesarstwem Nicejskim a Republiką Genui, Phygela stała się własnością Genueńczyków. Nadali jej oni nazwę Scala Nova czyli Nowy Port, umieścili w mieście garnizon, przebudowali fort na wyspie, a centrum osady przenieśli ze zboczy górskich na wybrzeże.

W swojej znanej książce "Seyahatnâme" ("Księga Podróży") sławny turecki podróżnik Evliya Çelebi (1611-1682), wspomina Kuşadası i samą wyspę tak: "Była tam mała wyspa położona przy nabrzeżu. Na szczycie owej okrągłej i solidnej skały usadowiła się potężna forteca o obwodzie stu kroków a w niej 40 żołnierzy, 10 artylerzystów i dowódca. Chroniło to wystarczająco fort. Każdej nocy dziesięciu silnych i uzbrojonych żołnierzy zostawało odsyłanych do ochrony fortu z garnizonu na stałym lądzie (Kervansaray). Co do nazwy miasta (Kuşadası - Wyspa Ptaków), wzięła się ona od tej wyspy, gdyż każdego roku jest wizytowana przez tysiące migrujących ptaków. Jest to mała, magiczna i mistyczna wyspa."

Güvercinada - pomnik Barbarossa Paszy

Już za czasów Imperium Osmańskiego, w 1834 roku, przebudowano twierdzę i koszary na wyspie Güvercinada. Podczas tureckiej wojny o niepodległość doszło do zniszczenia fortyfikacji na wyspie, a wojsko tureckie odbiło miasto 7 września 1922 roku.

Dopiero w połowie XX wieku zaczęto pierwsze próby zabezpieczenia i odbudowy fortyfikacji, jednakże właściwe prace archeologiczne i rekonstrukcyjne przeprowadzono w latach 2012-2016.

Zwiedzanie

Grobla

Obecnie wyspę łączy z lądem grobla, wybudowana w latach sześciesiątych XX wieku. Grobla ta spełnia też funkcję portu dla statków wycieczkowych oferujących rejsy turystyczne po okolicznych wodach.

Güvercinada - grobla

Grobla jest też miejscem cumowania największych jednostek rybackich w mieście, a rano można tu kupić ryby wyładowywane wprost z kutrów rybackich. Przez całą długość grobli, pomiędzy zadaszonymi ławeczkami, można też podziwiać reprodukcje fotografii przedstawiające stan wyspy od poczatku dwudziestego wieku do dnia obecnego.

Güvercinada - kutry na grobli

Mury zewnętrzne i brama

Mury te zbudowane został znacznie później niż część wewnętrzna twierdzy. Materiały do ich budowy zostały wzięte z pobliskiego Półwyspu Yilanci, który można zobaczyć z południowej części wyspy. Budowę murów rozpoczęto w 1825 roku z polecenia Ilyas Agi. Nad samą bramą natomiast widnieje inskrypcja zawierzająca twierdzę w opiekę Allachowi.

Poniżej murów zewnętrznych, od strony miasta ciągnie się podest spacerowy z ławkami. Jest to ulubione miejsce wielu lokalnych wędkarzy.

Güvercinada - promenada zewnętrzna

Wewnętrzna część twierdzy

Obecnie wewnętrzna część twierdzy jest zabudowana w stylu parkowym - z mnóstwem ławek i tabliczek informacyjnych na temat rosnących tam drzew i krzewów. Opisane są po turecku i angielsku między innymi oliwki, pinie, agawy i wiele innych gatunków. Znajdują tam też schronienie ptaki, którym postawiono budki lęgowe, oraz wszędobylskie koty, mieszkające w starych murach. Zaraz za schodami wiodącymi od bramy wejściowej można też zobaczyć tablice informacyjne reklamujące i zachęcające do odwiedzin w pozostałych zabytkach miasta.

Güvercinada - park z budkami dla ptaków

Od strony otwartego morza na horyzont patrzy pomnik Barbarosa Hayreddina Paszy, jednego z najsłynniejszych piratów Morza Śródziemnego, najmłodszego brata Barbarossy zwanego Czerwonobrodym. Barbaros Pasza z woli Sulejmana Wspaniałego został później admirałem (tr. kaptaniderya) wojsk Imperium Osmańskiego. Według niektórych źródeł to właśnie on zlecił około 1530 roku odbudowę wewnętrznej części twierdzy Güvercinady i osadzenie tu artylerii, której armaty również można oglądać w parku.

Güvercinada - park i armata

Z tej samej strony parku, tuż przy murze obronnym, można zobaczyć grób Ibrahima Halveti. Był on znanym świętym islamu, mistykiem ze szkoły Mevlany i głosicielem sufizmu. Nazywał się Ibrahim bin Mustafa al-Sha'bani al-Khalwati i urodził w 1774 roku w Çinar - wiosce w pobliżu Kuşadası. Pobierał nauki w wielu miejscach w Anatolii, a następnie w Medresie Feyziyye w Stambule czyli w dzisiejszym budynku Biblioteki Narodowej. W swych długletnich podróżach nauczał islamu, miłości do bliźniego i szerzył nauki Mevlany między innymi w Egipcie i Damaszku, dwukrotnie odbył też pielgrzymkę do Mekki. Dał się poznać jako mistyk, filantrop i poeta.

Güvercinada - grób Ibrahima Halveti

Zaraz przy tym grobie znajdują się też schody wiodące do wieży obserwacyjnej, z której można podziwiać piękną panoramę Kuşadası.

Wieża

Wieża jest najstarszym elementem twierdzy, pierwotnie zbudowanym w czasach bizantyjskich, później przebudowywanym przez Genueńczyków i Osmanów. Obecnie w jej wnętrzu znajduje się zaskakujący eksponat - szkielet wieloryba - płetwala zwyczajnego zwanego też finwalem. Szkielet ten został znaleziony w 1998 roku na terenie pobliskiego Dilek Milli Parku czyli Parku Narodowego Półwyspu Dilek. Ten mierzący 14,5 metrów długości osobnik to fenomen, gdyż tylko około 3000 osobników jego gatunku zamieszkuje teren Morza Śródziemnego, a u wybrzeży Turcji można go zobaczyć bardzo rzadko.

Güvercinada - wieloryb

Informacje praktyczne

Wyspa otwarta jest dla zwiedzających codziennie od godziny 9:00 rano do 2:00 w nocy. Na początku 2017 roku wstęp był darmowy.

Autorką tekstu i zdjęć jest Agnieszka Klamborowska.

Powiązane artykuły: