Meczet Pertevniyal Valide Sultan (tr. Pertevniyal Valide Sultan Camii) stanowi ozdobę dzielnicy Aksaray w Stambule, a po przeprowadzonej niedawno renowacji wygląda jeszcze bardziej reprezentacyjnie niż parę lat temu. To jeden z wielu meczetów imperialnych, które zostały wzniesione na rozkaz członków rodziny Osmanów.

Meczet ten, zwany również z racji swojego położenia Meczetem Aksaray Valide (tr. Aksaray Valide Sultan Camii), zbudowano w latach 1869-1871, co czyni z niego jeden z ostatnich meczetów w Stambule, wzniesionych jeszcze za panowania Osmanów. Zleceniodawcą budowy meczetu była konkubina sułtana Mahmuda II, oficjalnie tytułowana jako Devletlu İsmetlu Pertevniyal Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri. Meczet sąsiaduje ze szkołą Pertevniyal Lisesi, również zbudowaną na zlecenie tej osobistości.

Styl architektoniczny, w którym zbudowano meczet Pertevniyal, to dość osobliwe połączenie elementów typowo tureckich ze wpływami architektury europejskiej. Widoczne są ślady gotyku, renesansu oraz późnego klasycyzmu. Szczególną uwagę zwracają detale ozdobne, wyrzeźbione w kamieniu. Meczet jest miejscem spoczynku inicjatorki jego budowy, która zmarła w 1883 roku.

Pertevniyal Sultan, konkubina sułtana Mahmuda II, była ciekawą osobistością. Pochodziła z Czerkiesji na Kaukazie i zanim przeszła na islam, była prawosławną chrześcijanką. W sułtańskim haremie nosiła tytuł Beşinci Kadınefendi czyli dosłownie "Piątej Kobiety". Urodziła sułtanowi syna, Abdülaziza, który po śmierci przyrodniego brata został sułtanem Imperium Osmańskiego. Dzięki temu Pertevniyal otrzymała tytuł Valide Sultan czyli matki panującego władcy.

Położenie meczetu

Meczet Pertevniyal Valide Sultan znajduje się w stambulskiej dzielnicy Aksaray, tuż przy ważnym skrzyżowaniu ulicy Ordu i bulwaru Atatürka. Do meczetu najłatwiej jest dojechać linią tramwajową nr 1, przykładowo z zabytowej dzielnicy Sultanahmet. Można również dotrzeć do niego stamtąd na piechotę - do pokonania są zaledwie 2 km, wzdłuż bogatej w atrakcje i zabytkowe budowle ulicy Ordu.