Silifke

Współrzędne GPS: 36.384586, 33.939651
Rzymski most w Silifke

Region: 

Silifke to średniej wielkości miasto liczące sobie około 130 tysięcy mieszkańców. Jest położone w prowincji Mersin, na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego oraz na zachodnim krańcu równiny Çukurova, i oddalone o około 80 kilometrów od samego Mersinu.

Miasto leży w pobliżu wybrzeża Morza Śródziemnego, nad brzegiem rzeki Göksu, która wypływa z pobliskich gór Taurus, w otoczeniu atrakcyjnej przyrody. Lokalizacja ta sprawia, że Silifke jest dogodną bazą wypadową do zwiedzania regionu Cylicji Trachei (czyli Cylicji Górzystej). Jednak również w samym mieście znajduje się kilka godnych uwagi obiektów historycznych.

Nazwa miasta

Silifke było wcześniej nazywane Seleukia nad Calycadnus (obecnie rzeka Göksu), ale na przestrzeni wieków ta nazwa była różnie zmieniana i odmieniana, przykładowo jako Seleukia w Cylicji, Seleukia w Izaurii, Seleukia Trachea i Seleukia Tracheotis. Miasto otrzymało nazwę od swego założyciela, króla Seleukosa I Nikatora. Obecna nazwa — Silifke — jest mocno zniekształconą wersją oryginału.

Widok z twierdzy na Silifke

Zarys historii

Okres starożytny

Położona kilka kilometrów od ujścia rzeki Calycadnus Seleukia została założona przez Seleukosa I Nikatora na początku III wieku p.n.e. i była jednym z kilku miast, które nazwał swoim imieniem. Jest prawdopodobne, że istniały już wcześniej miasta zwane Olbia (lub Olba) i Hyria, a Seleukos I jedynie zjednoczył je, nadając im swoje imię. Miasto rozrastało się i z czasem objęło pobliską osadę Holmi (współczesne Taşucu), która została założona wcześniej jako kolonia jońska. Jej położenie na wybrzeżu było podatne na ataki najeźdźców i piratów. Nowe miasto, Seleukia, położone nad rzeką w pewnym oddaleniu od wybrzeża, było niewątpliwie postrzegane jako lepiej zabezpieczone przed atakami z morza, dlatego Seleukia odniosła znaczący sukces ekonomiczny jako port dla tej części Cylicji, a nawet została konkurentką dla Tarsu.

Cylicja rozkwitła jako prowincja rzymska, a Seleukia stała się ośrodkiem religijnym ze słynną Świątynią Jowisza z II wieku n.e. Miasto było także domem znanej szkoły filozoficznej i literackiej oraz miejscem urodzenia perypatetyków Athenaeusa Mechanicusa i Xenarchusa. Kamienny most nad rzeką Calycadnus wybudował namiestnik L. Oktawiusz Memor w roku 77 n.e.

Świątynia Zeusa w Silifke

Czasy wczesnego chrześcijaństwa

Biskupi wczesnochrześcijańscy zbierali się na soborach w Seleukii w latach 325, 359 i 410. Seleukia zasłynęła w świecie chrześcijańskim jako miejsce pochówku słynnej dziewicy oraz towarzyszki świętego Pawła — świętej Tekli z Ikonium. Jej grób był jednym z najbardziej znanych miejsc pielgrzymkowych w świecie chrześcijańskim i kilkakrotnie odnawiano go, m.in. na rozkaz cesarza Zenona w V wieku. Obecnie ruiny grobowca i sanktuarium świętej Tekli, znane lokalnie jako Meriamlik, są atrakcją turystyczną Silifke.

Sanktuarium świętej Tekli w Silifke

W V wieku namiestnik cesarski (comes Isauriae) rezydujący w Seleukii miał do dyspozycji dwa legiony, Legio II Isaura i Legio III Isaura. Z tego okresu pochodzi nekropolia chrześcijańska leżąca na zachód od miasta, na której terenie znajduje się wiele grobowców chrześcijańskich żołnierzy. Według Notitia Episcopatuum Patriarchatu Antiochii w VI wieku chrześcijański metropolita Seleukei miał pod swoją władzą dwadzieścia cztery stolice biskupów sufraganów.

W 705 roku Seleukia została zdobyta przez arabskie armie islamu, a następnie odzyskana przez Bizantyjczyków. W ten sposób do roku 732 prawie cała prowincja kościelna Izauria została włączona do Patriarchatu Konstantynopola; odtąd prowincja figuruje w Notitiae Patriarchatu Konstantynopola, ale pod nazwą Pamfilia.

W Notitiae Leona VI Mądrego (około roku 900) Seleukia miała 22 biskupstwa sufragańskie, a w Notitiae Konstantyna VII Porfirogenety (około roku 940) – 23. W 968 roku Antiochia ponownie znalazła się pod władzą Bizancjum, więc wraz z prowincją Izauria Seleukia została przydzielona Patriarchatowi Antiochii. Znamy kilku metropolitów tej stolicy, z których pierwszy, Agapetus, uczestniczył w Soborze Nicejskim w 325 roku; Neonas był na soborze w Seleukii w 359 roku; Sympozjusz na soborze w Konstantynopolu w 381 roku; Dexianus na soborze w Efezie w 431 roku.

Bazyli z Seleukii, sławny mówca i pisarz, został pełnił funkcję biskupa Seleukii w Izaurii w latach 432–447 i był jednym uczestników synodu w Konstantynopolu, zwołanego w 448 r. przez patriarchę Konstantynopola Flawiana w celu oceny wiary archimandryty Eutychesa. Choć w Konstantynopolu Bazyli przyjął potępienie Eutychesa, w następnym roku wziął udział w II Soborze Efeskim, na którym głosował za rehabilitacją Eutychesa i usunięciem patriarchy Konstantynopola. Później w Chalcedonie twierdził, że czuł się zobowiązany do poddania się władzy innych biskupów w Efezie, zwłaszcza Dioskura z Aleksandrii.

Obecnie Silifke, jako Seleukia w Izaurii, figuruje na liście stolic tytularnych Kościoła katolickiego, który od Soboru Watykańskiego II nie dokonał żadnych nowych nominacji biskupa tytularnego tej stolicy wschodniej.

Czasy tureckie

W XI wieku miasto zostało zdobyte przez Turków seldżuckich, napotkali oni jednak opór i w 1137 roku Seleukia została oblężona przez władcę Armenii Cylicyjskiej, Leona I. W okresie walk pomiędzy Ormianami, Bizantyjczykami, krzyżowcami i Turkami na wzgórzu górującym nad miastem zbudowano twierdzę. 10 czerwca 1190 roku, podczas Trzeciej Krucjaty, próbując przeprawić się przez Calycadnus w pobliżu Seleukii utonął cesarz Fryderyk Barbarossa.

Zakole rzeki Calycadnus

Najstarszym meczetem w Silifke jest Alaaddin Camii, znany również jako Merkez Camii (czyli Meczet Centralny), z powodu położenia w centrum miasta. Został wzniesiony w 1228 roku, w okresie panowania seldżuckiego sułtana noszącego imię Ala ad-Din Kajkubad I. Władca ten był odpowiedzialny także za rozbudowę Alanyi, na terenie której wzniósł potężną fortecę.

W XIII wieku Seleukia trafiła w posiadanie joannitów, którzy w drugiej połowie XIII wieku utracili ją na rzecz bejliku tureckiego rodu Karamanidów, a następnie w 1471 roku trafiła w ręce Osmanów pod dowództwem generała Gedika Ahmeda Paszy.

Do 1933 roku Silifke było stolicą prowincji İçel, ale później prowincje İçel i Mersin zostały połączone. Połączona prowincja przyjęła nazwę İçel, ale jej centrum administracyjne znajdowało się w Mersin. Wreszcie, w 2002 roku, nazwę İçel zastąpiono nazwą Mersin.

Co warto zobaczyć: 

Na miejscu starożytnego akropolu Seleukeii wznosi się obecnie bizantyjska cytadela, z której roztaczają się wspaniałe widoki na miasto i dolinę rzeki Göksu. Po drodze z centrum miasta na twierdze znajduje się głęboka na 12 metrów cysterna, do której prowadzą kręcone schody. Na ulicy İnönü znajdują się ruiny rzymskiej świątyni, poświęconej Jowiszowi. Dwa kilometry na zachód od centrum znajduje się wczesnochrześcijańskie miejsce pielgrzymek — grobowiec świętej Tekli. Po wschodniej stronie miasta, przy Bulwarze Ataturka, działa Muzeum Archeologiczne, a najstarszy meczet w Silifke — Meczet Alaaddin — stoi w ścisłym centrum, tuż przy rondzie po południowej stronie rzymskiego mostu.

Twierdza w Silifke

Z Silifke na północ wiejska droga prowadzi do Demircili, które w starożytności było kurortem dla zamożnych obywateli Seleukeii pod nazwą Imbriogon. Stamtąd droga wiedzie dalej przez İmamlı do Uzuncaburç i Olby, w których zachowało się wiele antycznych budynków. Natomiast nadmorska droga D-400 w kierunku na zachód prowadzi do zamków Liman Kalesi i Tokmar Kalesi.

Ruiny miasta Olba

W pobliżu Atakent, starożytnego Korasion, 10 km na wschód od Silifke, przy drogach prowadzących na północ w kierunku Uzuncaburç znajdują się ruiny Karakabaklı, Işıkkale, Aşağı Dünya, Sinekkale, Türkmenuşağı, Paslı, Tekkadın, Barakçıkale, Karaböcülü, rzymsko-wczesnobizańska villa rustica Gökkale i grobowiec zwany Mezgit Kalesi.

W wiosce Narlıkuyu, 25 km na wschód, można obejrzeć mozaikę Trzech Gracji, w pobliżu znajdują się też zapadliska Niebo i Piekło, zamek Mancınıkkale, kościół Hasanaliler i rzymsko-bizantyjska posiadłość wiejska Keşli. Kolejne 10 km dalej na wschód leży Kızkalesi czyli starożytne Korykos z malowniczym Zamkiem Panny i Zamkiem Korykos, Elaiussa Sebaste i Kanytelis, a także starożytne miasta Cambazlı, Öküzlü, Çatıören, Emirzeli i rzymskie grobowce skalne zwane Adamkayalar w pobliżu Kızkalesi.

Zamek Panny w Kızkalesi

W pobliżu Gülnar, 40 km na zachód, znajduje się starożytna twierdza Meydancıkkale. Odkryte tam monety można oglądać w Muzeum Archeologicznym w Silifke. Na drodze prowadzącej do Mut na północnym zachodzie, w pobliżu wioski Keben, w stromej skalnej ścianie znajduje się hetycka płaskorzeźba skalna.

Na południu Silifke leży równina aluwialna o powierzchni 150 kilometrów kwadratowych, utworzona w delcie Göksu z jeziorem Akgöl. Na tym obszarze występuje wiele gatunków ptaków oraz uprawia się na dużą skalę truskawki.

Jak dotrzeć?: 

Do Silifke można się dostać bardzo wygodnie samochodem z Adany. Dojazd z Antalyi jest trudniejszy, gdyż konieczne jest przejechanie przez kręte drogi na południowym wybrzeżu.

Przeczytaj więcej o Jaskiniach Nieba i Piekła.

Powiązane artykuły: 

Powiązane relacje: